Para piyasalarında teknik analiz yapanların sık kullandığı araçlardan olan İndikatörlerin kelime anlamı ‘göstergeler’dir. İndikatörler için gelişmiş analiz türleri de diyebiliriz. Fiyat grafiği olan tüm ürünlerde ya da enstrümanlarda alım satım zamanlamasına işaret eden sinyaller oluştururlar.

İndikatörler bir diğer adıyla teknik göstergeler; hisse senetleri, kripto para piyasaları ya da dolar, altın gibi finansal enstrümanların daha önceki geçmiş fiyat hareketlerine çeşitli matematiksel formüllerin yerleştirilmesi sonucunda oluşur ve gelecekteki olası fiyatları gösterir. Bu göstergeler genelde finansal ürünlerin; geçmişteki ilk açılış fiyatını, kapanış fiyatını, en yüksek fiyatını, en düşük fiyatını ve hacim değerlerini kullanırlar ve bu verileri fiyat grafikleri üzerinde gösterirler.

Leading İndikatörler ve Lagging İndikatörler

İndikatörleri Leading (öncü) ve Lagging (gecikmeli-artçı) göstergeler olarak iki ana başlıkta inceleyebiliriz. Leading indikatörler, önceden fiyat yönünü tahmin etmek için çalışır, Lagging indikatörler ise değişen fiyat yönünü teyit etmek için çalışır.

Leading indikatörlerine; RSI (Göreceli Güç Endeksi), Stokastik İndikatörü ve CCI (Emtia Kanal Endeksi) indikatörlerini örnek olarak verebiliriz. Lagging indikatörlerine ise Ağırlıklı Ortalamalar ve MACD örnek verilebilir. Aslında piyasada fiyat grafiklerini incelemek için yazılmış birçok indikatör bulunmaktadır, yazılım ve kodlama bilgisi olanlar geçmiş verileri kullanarak kendi indikatörlerini de hazırlayabilirler. En sık kullanılan indikatörlere kısa bir göz atalım.

Hareketli Ortalama SMA (Simple Moving Average)

SMA, piyasalarda kullanılan en basit ve en sık tercih edilen indikatörlerden biridir. Basit hareketli ortalama aynı zamanda aritmetik ortalamadır, veri toplamının veri sayısına bölünmesiyle elde edilir. Başka bir deyişle, belirlenen uzunluktaki kapanış fiyatlarının toplamının, belirlenen uzunluktaki kapanış sayısına bölünmesi ile bulunur. Vadelere göre hareketli ortalamalardan bahsedecek olursak, belirli bir zaman aralığı kullanıldığı için; genellikle kısa vade analizler için 5-10 günlük, kısa-orta vade analizler için 22 günlük, orta vade analizler için 50 günlük, orta-uzun vade analizler için 100 günlük ve uzun vade analizler için 150-200 günlük hareketli ortalamalar kullanılır.

Hareketli ortalamayı tekli hareketli ortalama ve ikili hareketli ortalama olarak iki türlü kullanabiliriz. Tekli hareketli ortalama tek bir harekete göre değerlendirilir ve al-sat sinyalleri buna göre şekillenir. Aslında tekli hareketli ortalama destek ve direnç görevi de görmektedir. İkili hareketli ortalama yine iki farklı uzunluktaki ortalamanın birbirini kesmesi ile al-sat sinyallerinin oluştuğu bir ortalamadır. Uzmanların tavsiyesi genelde diğerine kıyasla ikili hareketli ortalamanın kullanımıdır.

MACD İndikatörü

Macd indikatörü, aslında bir trend indikatörüdür. Trend takipçisi olan ve fiyatların iki farklı üssel hareketli ortalaması arasındaki ilişkiyi gösterir. Temelde 12 günlük ve 26 günlük üssel ortalamanın farkının alınmasıyla bulunur. MACD indikatörü ortalamaların kesişmesi üzerine oluşur. Daha iyi sonuçlar için genelde günlük ve haftalık kullanımlar tercih edilir. MACD çizgisinin sıfır çizgisini yukarı kırmasıyla yükseliş hareketi ve çizginin aşağı kırmasıyla düşüş hareketinin gerçekleştiği görülebilir.

Stokastik İndikatörü

Stokastik İndikatörü, belirli bir zaman dilimindeki yüksek ve düşük değerlerin bugünkü mevcut fiyata olan yakınlığını göstermektedir, diğer deyişle; bir finansal enstrümanın geçmişteki kapanış değerlerinin oluşturduğu fiyat aralığı ile bugünkü kapanış değerinin arasındaki durumu gözlemlemek için kullanılır. Stokastik indikatörü kısa vadeli bir indikatördür ve fiyatın momentumunu ya da hızını ölçmektedir.

Bollinger Bantları

Bollinger Bantları piyasa yönü ile ilgili bilgi verebilir ve olası fiyat hareketlerini hem hızlı hem de kolay bir şekilde tahmin edebilir. Bu yüzden Bollinger Bantları para piyasalarında çok sık tercih edilen indikatörlerin başında gelir. Bollinger bantları volatiliteyi ölçen bir indikatördür. Ayrıca Bollinger Bantları ile fiyat ve indikatör hareketleri arasındaki ilişki daha rahat analiz edilir ve trend takibi yapılabilir. Bantlar üç çizgili bir dalgadan oluşur. Bu görünümde, ortalama çizgi ve bu çizgi kenarlarından geçen alt ve üst sapma çizgileri vardır. Alt bant alım yerini ve üst bant satım yerini simgeler, orta bant ise destek ve direnci gösterir. Yine orta bandın üstündeki kapanış al sinyalini, orta bandın altındaki kapanış ise sat sinyalini verir.

RSI İndikatörü (Göreceli Güç Endeksi)

RSI indikatörü bir finansal enstrümanın belirlenen zaman içerisinde kapanış değerlerinin karşılaştırılarak iç gücünü ölçmeye yarar. RSI indikatörü 0-100 değerleri arasında hareket eder ve bu değer aralığında aşırı satım ve aşırı alım bölgeleri vardır. RSI genel olarak 30 ve 70 değer aralıkları tercih edilerek kullanılmaktadır. RSI indikatöründe 0-30 değer aralığı Aşırı Satım, 70-100 seviyesi de Aşırı Alım bölgesidir.
Aşırı Satım: Finansal enstrümanlarda aşırı satış ile RSI’da düşüş gerçekleştirerek aşırı satım bölgesine gelir.
Aşırı Alım: Finansal enstrümanlarda aşırı alım ile RSI’da yükseliş gerçekleştirerek aşırı alım bölgesine gelir.

RSI indikatörü daha sık olarak pozitif ve negatif uyumsuzluklar ile kullanılır. Pozitif ve negatif uyumsuzluklar nedir dersek; fiyat hareketleri ile indikatörün farklı doğrultuda hareket etmesidir. Bu uyumsuzluk oluştuğunda indikatör yükselirken fiyatlar düşmektedir ya da indikatör düşerken fiyatlar da yükselir. Pozitif uyumsuzluk fiyatların yükseleceği sinyalini, Negatif uyumsuzluk ise fiyatların düşeceği sinyalini verir.